بسیاری از ما ساعت‌های زیادی را در محل کار خود هستیم و شاید بتوان گفت که محل کار، خانهٔ دوم ما می باشد. بنابراین رضایت شغلی و علاقه داشتن به کاری که انجام می‌دهیم، در کیفیت زندگی و خوشبختی ما نقش مهمی دارد.
اگر به هر دلیلی به شغل خود علاقه‌ای نداریم و در محل کار لحظه‌شماری می‌کنیم که ساعت کاری تمام شود و زودتر به خانه برگردیم، بهتر است که شغل‌مان را تغییر دهیم و سراغ کاری برویم که به آن علاقه داریم. ولی ترک کردن شغل نیز مانند هر کار دیگری، آداب و قواعد مخصوص خود را دارد. در این مقاله توضیح می‌دهیم که چگونه می‌توانیم شغل فعلی‌مان را ترک کنیم، بدون اینکه موجب رنجش دیگران شویم یا روی آیندهٔ شغلی‌مان تأثیر بدی بگذاریم.
اینکه به رئیس‌مان بگوییم: «دیگر این شغل را نمی‌خواهم و اینجا کار نمی‌کنم» راه خوبی برای ترک کردن فضای کاری قبلی‌مان نیست. شاید با گفتن این جمله و ترک محل کارمان احساس خوبی پیدا کنیم، به‌ویژه اگر شغل قبلی‌مان، شغلی پرزحمت و پردردسر بوده، ولی این احساس خوب، کوتاه و زودگذر است. اگر کارمان را با رشته‌ای از افکار منفی که از خود به جا می‌گذاریم ترک کنیم، ممکن است که در آینده این تجربهٔ بد در یادمان بماند و آزارمان بدهد. چه شغلی که داشته‌ایم فرصت و تجربه‌ای عالی برای یادگیری بوده است و چه نقطهٔ تاریکی در رزومهٔ کاری‌مان، باید آن را با وقار، متانت و احترام ترک کنیم.
شاید بگویید که حرف زدن راحت‌تر از عمل کردن است. ولی حتی اگر هیچ قصد و نیت بدی نداشته باشیم، باز هم ممکن است که با ترک کردن شغل خود، بعضی‌ها را برنجانیم. چگونه می‌توانیم بدون ایجاد ناراحتی برای دیگران، شغل فعلی‌مان را ترک کنیم؟ با انجام راه‌کارهای زیر می‌توانیم به‌شکلی حرفه‌ای و بدون خراب کردن پل‌های پشت سرمان، شغل فعلی‌مان را ترک کنیم:
۱. زمان مناسبی را برای ترک شغل خود انتخاب کنیم
اگر در شغلی که داریم، وقت‌شناسی اهمیت زیادی دارد، به آن توجه داشته باشیم و در میانهٔ انجام وظیفه یا پروژه‌ای مهم کار خود را ترک نکنیم. همیشه بهترین کار این است که شغل خود را در حالی ترک کنیم که تمام کارها و وظایف‌مان را به پایان رسانده‌ایم و کار نیمه‌کاره‌ای نداریم. ما که نمی‌خواهیم دیگران از ما برنجند و عصبانی شوند. پس بهتر است خودمان را جای آنها بگذاریم و به این فکر کنیم که اگر فرد دیگری در شرایط ما بود و قصد داشت شغل خود را ترک کند، چه انتظاری از او داشتیم و دوست داشتیم چه رفتاری داشته باشد.
۲. پیش از همه به رئیس‌مان اطلاع بدهیم
بدترین کاری که می‌توانیم انجام بدهیم این است که با همکاران خود زمزمه و پچ‌پچ کنیم و درمورد موقعیت و شغلی که به دست آورده‌ایم صحبت کنیم و پس از مدتی این حرف‌ها به گوش رئیس‌مان برسد. در این شرایط حتی اگر سایر کارهای مربوط به ترک شغل‌مان را درست انجام داده باشیم، همین اشتباه موجب می‌شود که احساس بدی در رئیس‌مان ایجاد کنیم. پس صادق و رُک باشیم و مهم‌تر از همه، نزاکت و ادب داشته باشیم و ابتدا موضوع را به رئیس‌مان بگوییم.
۳. بدگویی نکنیم
شاید جایی را که ترک می‌کنیم دوست داشته باشیم و شاید هم از آن متنفر باشیم. در هر صورت این نباید روی رفتارمان اثر بگذارد. چرا باید با بدگویی کردن درمورد مکانی که به‌زودی آن را ترک می‌کنیم، رفتن خود را به تجربهٔ ناخوشایندی برای دیگران تبدیل کنیم؟ در اینجا هم بد نیست که از دید دیگران به موضوع نگاه کنیم و خودمان را جای آنها بگذاریم و تصور کنیم که فرد دیگری قصد دارد آن محل کار را ترک کند. اگر او بگوید: «خیلی خوشحالم که دارم از این آشغال‌دونی خلاص می‌شم» چه حسی پیدا می‌کنیم؟ احساس خوبی نیست، درست است؟ حتی اگر درمورد محل کارمان انتقادهایی داریم (که مفید و سازنده نیستند) آنها را برای خودمان نگهداریم.
۴. به پیدا کردن جایگزینی برای خود کمک کنیم
از وقتی که برای‌مان باقی مانده است برای سروسامان دادن به تمام کارهای ناتمام‌مان (مانند کاغذبازی‌ها و تشریفات اداری و کارهای بی‌ارزش و وقت‌گیر) استفاده کنیم، تا برای فردی که به‌جای ما استخدام می‌شود، میزکار تمیزی را باقی بگذاریم. سپس متنی را آماده کنیم که در آن، مسئولیت‌های شغلی ما به‌طور خلاصه بیان شده است. با رئیس‌مان روی این متن کار کنیم تا آنها بتوانند از این متن در تهیهٔ آگهی (برای استخدام فردی به‌جای ما) استفاده کنند. این متن می‌تواند راهنمای فردی که به‌جای ما استخدام می‌شود نیز باشد و وظایف و مسئولیت‌های شغلی او را مشخص کند. درست است که به این ترتیب باید بیشتر کار کنیم و وقت بگذاریم، ولی این کار درستی است که به‌عنوان فردی حرفه‌ای باید انجام بدهیم.
۵. اطلاع بدهید
شاید این کار واضح و بدیهی به نظر برسد، ولی معمولا (به‌ویژه اگر از یک شغل به شغل دیگری می‌رویم) آن را فراموش می‌کنیم. شاید در شغل و موقعیت جدید، فورا به ما نیاز داشته باشند و خودمان نیز بخواهیم که نسبت به شغل جدیدمان، مشتاق و علاقه‌مند به نظر برسیم و وسوسه شویم که به آنها بگوییم، می‌توانیم کارمان را بلافاصله شروع کنیم. ولی این شمشیری دولبه است. ما شرکت قبلی‌مان را در وضعیت دشوار و در شرایطی ترک می‌کنیم که به ما نیاز دارند، ولی اگر به شرکت جدیدمان بگوییم که دست‌کم ۲ هفته زمان نیاز داریم که در شغل جدیدمان مشغول‌به‌کار شویم، آنها متوجه می‌شوند که ما فردی حرفه‌ای و قابل‌اعتماد هستیم.
۶. ابتدا مطمئن شویم که شغل جدید را به دست آورده‌ایم
گاهی وقتی برای ترک شغل فعلی‌مان آماده شده‌ایم و آمادهٔ رفتن هستیم، تازه متوجه می‌شویم که قرارداد جدید امضا نشده است. در نظر کارفرمای ظاهرا جدیدمان، ما هنوز در فرآیند استخدام قرار داریم و باید با سایر نامزدهای واجد شرایط آن شغل رقابت کنیم. پس پیش از اینکه به رئیس‌مان اطلاع بدهیم و فرآیند ترک کردن شغل‌مان را شروع کنیم، باید مطمئن شویم که استخدام در شغل جدید قطعی شده و تمام اقدامات و کارهای لازم انجام شده است.
۷. استعفانامه بنویسیم
همان طور که در بالا گفتیم، پیش از ترک شغل ابتدا باید به رئیس‌مان اطلاع بدهیم، ولی اطلاع دادن به‌تنهایی کافی نیست. حتی اگر رابطهٔ خوبی با مدیران شرکت داریم، بهتر است که شرکت را به‌شکلی رسمی و اصولی ترک کنیم. نوشتن استعفانامه راه خوبی برای اطلاع دادن و اعلام کردن ترک شغل‌مان است. می‌توانیم استعفانامه را شخصا به رئیس تحویل بدهیم و سپس با او صحبت کنیم. نوشتن نامهٔ استعفا فرصتی را به ما می‌دهد تا داستان مناسبی برای توضیح علت ترک شرکت ارائه بدهیم. البته نباید دروغ بگوییم، ولی بیان دلایلی مانند اینکه شرکت را به‌دلیل محیط کاری سمّی، مشکلات شخصی یا حتی پول ترک می‌کنیم، نسنجیده و غیرعاقلانه است.
۸. درمورد چگونگی اطلاع دادن به همکاران‌مان تصمیم‌گیری کنیم
پس از نوشتن استعفانامه و ارائهٔ آن به رئیس، باید با استفاده از روش مناسبی همکاران را در جریان خروج خود از شرکت قرار دهیم. شاید رئیس کنترل این مسئله را در دست بگیرد و جدا شدن ما از شرکت را به‌طور عمومی اعلام کند. شاید هم چنین قصدی نداشته باشد و خودمان بتوانیم به هر شکلی که می‌خواهیم این مسئله را به همکاران‌مان اطلاع بدهیم. یا شاید شرکت ترجیح بدهد که به روش دیگری با این مسئله برخورد کند. در این صورت بهتر است که اجازه بدهیم آنها در این مورد تصمیم‌گیری کنند.
۹. میزکارمان را تمیز و مرتب کنیم
پس از صحبت کردن با رئیس و پیدا کردن راهی برای اطلاع دادن به همکاران، زمان آن می‌رسد که به فضای شخصی‌مان سروسامانی بدهیم. ممکگن است در طول مدتی که در اداره مشغول کار بوده‌ایم، میزکارمان پر از خرت‌وپرت و وسایل شخصی‌مان شده باشد؛ چیزهایی مانند عکس‌های خانوادگی، هدیه‌هایی که در ارتباط با کارمان دریافت کرده باشیم یا حتی لکه‌های به‌جای‌مانده از مواقعی که هم‌زمان با صرف ناهار مشغول کار بوده‌ایم یا پشت میزمان چای نوشیده‌ایم. گاهی پیش می‌آید که فضای شخصی‌مان در اداره، شلوغ و نامرتب باشد. پیش از رفتن رایانه‌مان را پاک کنیم، تمام لوازم شخصی‌مان را برداریم و اتاق یا محیط کارمان را همان طور که تحویل گرفته‌ایم، برای فرد بعدی که در آنجا کار می‌کند، باقی بگذاریم.
۱۰. سخت کار کنیم
به هر دلیلی که می‌خواهیم شغل خود را رها کنیم، نباید پس از اعلام ترک شغل‌مان کم‌کاری کنیم و در انجام وظایف خود کوتاهی کنیم. ما هنوز هم برای کاری که انجام می‌دهیم دستمزد می‌گیریم، پس تا آخرین لحظه‌ای که در آن اداره کار می‌کنیم، باید بهترین کار خود را ارائه دهیم. کاری کنیم که کارفرمای سابق‌مان از اینکه ما را در میان کارمندان خود داشته خوشحال باشد، نه اینکه از استخدام ما احساس پشیمانی کند.
۱۱. ارتباط خود را حفظ کنیم
هرچه تجربهٔ کاری بیشتری داشته باشیم، افرادی که با آنها در تماس هستیم نیز بیشتر خواهند بود. تنها به‌خاطر اینکه ممکن است مجبور شویم دوباره با همکاران سابق خود روبه‌رو شویم هم که شده، پل‌های ارتباطی‌مان را خراب نکنیم. نباید رابطهٔ خود را با رئیس و همکاران قبلی‌مان قطع کنیم. اگر رابطهٔ خوبی با آنها داشته باشیم، این حفظ ارتباط کار خوشایندی خواهد بود، ولی حتی اگر با آنها رابطهٔ دوستانه‌ای نداریم، ایجاد «شبکهٔ ارتباطی» (networking) با رئیس و همکاران سابق و حفظ ارتباط با آنها در آینده به ما کمک خواهد کرد. وقتی در شغل جدید مشغول‌به‌کار شدیم، حتما حساب‌های خود در شبکه‌های اجتماعی را به‌روزرسانی کنیم تا دیگران بتوانند با ما در تماس باشند. شاید با این کار، فرصت‌ها و موفقیت‌های کاری بیشتری به دست بیاوریم؛ کسی چه می‌داند!