مدیریت گروه کار ساده‌ای نمی باشد. شما به‌عنوان مدیر، هم باید توانایی برقراری ارتباط دوستانه با همکاران‌تان را داشته باشید و هم بتوانید جذبهٔ کافی برای صدور دستور از خود نشان دهید. به نظرتان چنین چیزی شدنی است؟ یعنی می‌توان مدیری جدی بود و کارها را به‌درستی پیش برد و هم‌زمان با نیروهای کاری رفاقت کرد؟ واقعیت این است که دوستی و همکاری در کنار هم نتایج بسیار خوبی به همراه خواهند داشت، اما به‌عنوان مدیر یا رئیس باید قواعد این بازی را به‌خوبی بدانید.
رئیس چه کسی است؟
رئیس در لغت به کسی گفته می‌شود که ریاست امور را برعهده دارد و دستورات را صادر می‌کند. شاید ساده به نظر برسد، اما کار زمانی دشوار می‌شود که رئیس بخواهد مرزی برای روابط کاری و دوستانه تعیین کند. مثلا زمانی را در نظر بگیرید که به‌واسطهٔ ترقی در نردبان شغلی به مقام ریاست رسیده‌اید و مدیر همکاران سابق خود شده‌اید یا در شرکت و سازمان‌تان، دوست یا آشنایی وجود دارد که در محیط کار رئیس او هستید، یا اینکه خیلی زود با کارمندان خود صمیمی شده‌اید؛ در این مواقع، کار کمی سخت خواهد بود. اجازه بدهید مزایا و معایب دوستی مدیر با کارکنان را بررسی کنیم.
مزایا و معایب دوستی با کارکنان
دوستی با نیروهایی که اکنون مدیرشان هستید دارای مزایایی است:
شما آنها را می‌شناسید و به آنها اعتماد دارید؛
عملکرد و رویکردهای‌شان برای‌تان آشناست؛
شما از آنها شناخت دارید و به شکوفایی بهترشان کمک خواهید کرد.
این شناخت به شما کمک می‌کند تا رئیس بهتری باشید. این اطلاعات تنها برای بهبود رابطهٔ شما و کارکنان‌تان است و مطلقا ابزاری برای سوءاستفاده از تجارب و آشنایی مشترک‌تان نیست.
شناخت و صمیمیت قبلی در مواردی هم به ضررتان خواهد بود. زیرا کارکنان بنا به شناختی که از شما دارند، آگاهانه یا ناآگاهانه دست به سوءاستفاده می‌زنند. مثلا ممکن است، مجبور شوید بهانه‌های آنها را برای انجام ندادن مسئولیت‌های‌شان بپذیرید. درصورتی‌که اگر با شما آشنا نبودند، خبری از این چیزها نبود. چنین برخوردی برای مدیریت مانند زهر است.
پس صمیمیت و دوستی با کارکنان دارای ابعاد مختلفی است که باید به آن توجه زیادی داشته باشید. چنین رابطه‌ای می‌تواند منجر به رشد بهتر سازمان شود و درعین‌حال می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. این رابطه گاها می‌تواند باعث ضعف در تصمیم گیری مدیر شود، گاهی هم می‌تواند مفید باشد و از اتلاف زمان، انرژی و هزینه‌های دیگر جلوگیری کند. بنا به اثرات متفاوت، رابطهٔ صمیمانه میان رئیس و کارکنان می‌تواند محیطی نامناسب و توأم با تخاصم یا فضایی دوستانه و مثبت ایجاد کند.
دوستی با کارکنان و احتمالات مختلف
همان‌طور که گفته شد، رئیس کسی است که مسئولیت مدیریت و نظارت بر کارکنان را برعهده دارد و دستورات را صادر می‌کند. اگر یکی از کارکنان در موقعیت شغلی خود خوب ظاهر شود و ارتقای شغلی پیدا کند، می‌تواند به جایگاه مدیریت برسد. بعد از رسیدن فرد به مقام مدیریت، او فعالیت شغلی جدید خود را با کسانی ادامه می‌دهد که یا قبلا از همکارانش بوده‌اند یا آشنایی خاصی با آنها ندارد.
ابعاد مثبت صمیمیت
رابطهٔ رئیس با همکاران سابق به‌شکلی مثبت یا منفی پیش خواهد رفت. مثلا در حالت مثبت، رئیس از همکاران خود شناخت دارد به آنها اعتماد می‌کند و به‌خوبی می‌داند که چطور باید از نقاط قوت‌شان استفاده کند. شناخت سبک کاری و خط فکری کارکنان باعث می‌شود تا رئیس بتواند از نقاط قوت آنها در جهت تقویت نقاط قوت خود یا پوشاندن نقاط ضعف بهره ببرد. آشنایی و صمیمیت به شکل‌گیری رابطه‌ای آزاد کمک می‌کند که طی آن امکان تبادل نظر و بررسی بازخورد کارکنان و رئیس وجود دارد.
ابعاد منفی صمیمیت
گاهی‌اوقات آشنایی و صمیمیت قبلی با همکاران به ضرر ریاست تمام می‌شود. در این موقعیت، کارکنان به‌جهت آشنایی با رئیس از او می‌خواهند که برای‌شان پارتی‌بازی کند، از ریاست سوءاستفاده می‌کنند یا از انجام مسئولیت‌های‌شان شانه خالی می‌کنند و کارشان را به‌خوبی به پایان نمی‌رسانند.
برای اینکه رئیس بهتری باشید باید این دو موقعیت را برای هر عضو تیم در نظر داشته باشید. باید نقاط ضعف صمیمی شدن با کارکنان را شناسایی کنید و خود را از افتادن در دام این صمیمیت منفی نجات دهید. با شناختی که از اثرات صمیمی بودن با هریک از اعضای تیم خود پیدا می‌کنید، امکان مدیریت بهتر نیز برای‌تان فراهم خواهد شد. یادتان باشد که هر عضو تیم باید وظیفهٔ خود را بداند؛ انتظارات و مرزها باید کاملا در محیط کار مشخص باشند.
اگر از قبل صمیمیتی میان شما و همکاران‌تان وجود دارد، باید قوانین و مرزهایی برای جدا کردن کار و دوستی داشته باشید تا در کار به مشکل برنخورید. حالات مثبت و منفی صمیمیت در محیط کار را در نظر بگیرید تا برای هر موقعیت، راهکاری مناسب در آستین داشته باشید. برای موفقیت و ارتقای همکاران‌تان تلاش کنید؛ شما عضوی از یک تیم هستید و همگی باید با اولویت قرار دادن کار، به شکوفایی تیم و اعضای آن کمک کنید. به توصیه‌های زیر دربارهٔ صمیمیت رئیس با کارکنان دقت داشته باشید:
توصیهٔ نخست؛ رعایت حدود در صمیمیت
زمانی که به ریاست می‌رسید، ممکن است احساس تنهایی موجب شود تا شروع به برقراری رابطهٔ دوستانه با اعضای تیم کنید. اما باید مرزهایی را در نظر بگیرید و یادتان باشد که مسئولیت زیادی را عهده‌دار هستید. درست است که صمیمیت با اعضا خوب است و محیطی شاد و پرانرژی ایجاد می‌کند، اما باید حواس‌تان را جمع کنید. اگر مرزهای صمیمیت از حد تعادل خارج شوند، مدیریت افراد دشوار می‌شود.
اگر صمیمیت بیش‌ازحد باشد، زمانی که پای کار و گوش دادن به اوامر به میان می‌آید، مدیریت اوضاع سخت خواهد شد. بدون تعیین مرز مشخصی بین روابط دوستانه و کاری، صدور دستورات، تعیین مسئولیت‌ها، ارزیابی عملکرد افراد و مرور فعالیت‌های‌شان دشوار می‌شود. صمیمیت با اعضای تیم باید مشخص و محدود باشد. در این صورت، ریاست بسیار ساده‌تر خواهد بود.
توصیهٔ دوم؛ عجول نبودن در دوستی با همکاران
بعضی از افراد در محیط کار به‌خوبی وظایف‌شان را انجام می‌دهند و رابطهٔ خوبی هم با شما برقرار می‌کنند، به‌طوری که احساس می‌کنید باید کمی روابط‌تان را با آن فرد گسترش دهید و دوستی را شروع کنید. هیچ‌وقت برای ورود به مرحلهٔ دوستی و صمیمیت عجله نکنید؛ به افراد زمان بدهید تا خود را به‌خوبی نشان دهند. اگر سریعا وارد رابطهٔ دوستی شوید، مرزهای صمیمیت و کار حرفه‌ای در هم می‌شکنند و دیگر نمی‌توانید امور حرفه‌ای را به‌خوبی کنترل کنید.
زمانی که کارمند و دوست جدیدتان با شما صمیمی می‌شود، دیگر نمی‌توانید دربرابر اهمال کردن احتمالی او برخورد مناسبی داشته باشید. پس حواس‌تان را جمع کنید و زود صمیمی نشوید.
توصیهٔ سوم؛ آمادگی برای فجایع
فاجعه چه زمانی شکل می‌گیرد؟ زمانی که با کارمند‌تان وارد رابطهٔ دوستی بی‌حدومرز می‌شوید؛ صمیمیتی که روی کارتان اثرات منفی می‌گذارد. شاید به کار بردن واژهٔ فاجعه تا حدی اغراق‌آمیز باشد، اما باید بپذیرید که مدیریت روابط در محیط کار با وجود صمیمیت‌های بدون مرز کمی دشوار خواهد بود. قبل از اینکه رابطهٔ خود را با زیردستان‌تان وارد مرحلهٔ دوستی کنید، ابتدا باید او و خودتان را به‌خوبی برای سناریوهای مختلفی که مانند فاجعه هستند، آماده کنید.
هر دوی شما باید در نظر داشته باشید که مشکلات محل کار نباید به رابطهٔ دوستی وارد شوند و در مقابل، مسائل کاری هم اثری روی دوستی‌تان نخواهند داشت. پیش‌بینی فجایع احتمالی در هر زمینه و آمادگی برای مدیریت آنها، به داشتن دوستی و رابطه‌ای حرفه‌ای کمک خواهد کرد.
اگر در محیط کار با افرادی در حال همکاری هستید که ظرفیت برقراری رابطهٔ دوستانهٔ مطلوب را دارند، بسیار خوش‌شانس هستید (خوش شانسی). پس برای روابط دوستی و حرفه‌ای خود مرزی تعیین کنید تا کنترل امور آسان‌تر شود. رعایت اصول دوستی و کار به‌طور جداگانه به رشد حرفه‌ای همه و البته خلق لحظات خوش منجر خواهد شد.