دنیا‌گیری ویروس کرونا تأثیرات عمیقی بر کسب و کارهای کوچک و بزرگ در دنیا گذاشته است. بسیاری از فنون، اهداف، ارزش‌ها و روند‌ها باید مورد بازنگری قرار بگیرند تا با شرایط جدید سازگار شوند. در این مقاله، تأثیر همه‌گیری کرونا بر ۶ جنبهٔ مختلف از کسبوکارها را بررسی می‌کنیم.
تأثیر کرونا بر فنون کسبوکارها
امروزه رؤسای شرکت‌ها با چالش‌های جدی دنیا‌گیری کرونا مانند تعطیلی کسبوکارها، اختلال در زنجیرهٔ تأمین کالا و نگرانی‌هایی درباره سلامتی کارکنان روبه‌رو هستند. این بیماری همه‌گیر باعث بروز مشکلاتی شده است که قبلا سابقه نداشته‌اند.
در چنین شرایطی، اغلب رهبران و مدیران کسبوکارها بر نیازهای فوری مانند پشتیبانی از کارکنان، مشتریان و شرکای تجاری، رفع اختلال در زنجیرهٔ تأمین کالا و خدمات، تثبیت درآمدها و همگام‌سازی کسب و کار خود با شرایط جدید تمرکز کرده‌اند.
حرکت به‌سوی کسب‌وکارهای چابک و انعطاف‌پذیر
یکی از مسائلی که اغلب کسبوکارها با آن دست‌به‌گریبان هستند، چگونگی بازگشایی دوباره است. این بازگشایی نیازمند بازنگری در برنامه‌های پیشین و نوآوری است. اغلب شرکت‌ها آرزو می‌کردند که ای‌کاش زودتر روی مواردی مانند فضای مجازی، داده‌محوری، تنظیم خودکار و چابک‌سازی روندهای شرکت سرمایه گذاری می‌کردند. بااین‌حال هنوز هم فرصت هست و می‌توان از شرایط و نیازهای جدید برای ایجاد تغییر و تحول در کسب‌وکار استفاده کرد.
درعین‌حال، رهبران سازمان و تصمیم‌گیرندگان کلی‌نگر، نگاه خود را به‌سرعت متوجه آینده می‌کنند: آینده‌ای پیش‌بینی‌ناپذیر با رشد اقتصادی کند و رقبای جدید. چالش‌های دههٔ پیش رو فقط به دنیا‌گیری کرونا محدود نمی‌شود. تحولات فرهنگی و اجتماعی همراه با تغییرات پرشتاب حوزهٔ فناوری، نیاز به به‌روزرسانی و هماهنگ‌سازی ارزش‌ها و اهداف سازمان با این مسائل را دوچندان می‌کند.
تأثیر کرونا بر مشتریان
دنیا‌گیری کرونا باعث بروز تغییرات زیادی در رفتار مشتریان شده است. این تغییرات کسبوکارها را مجبور کرده است تا راهبردهای جذب مشتری و رفتار با آنها را بازبینی کنند. یکی از مهم‌ترین وظایف مدیران بخش مشتریان، تعیین سازوکار جدید برای تعامل و مدیریت ارتباط با مشتری در دنیای پساکرونا است.
هماهنگ‌شدن با تغییر رفتار مشتریان
همه‌گیری جهانی کرونا نه فقط تجربهٔ ما به‌عنوان مشتری، بلکه به‌عنوان انسان را هم تغییر داده است؛ مثلا بخشی از عادت‌های فرهنگی مانند دست‌دادن و روبوسی‌کردن به فراموشی سپرده شده است.
از سوی دیگر نگرش و رفتار مشتریان مانند نحوهٔ خریدکردن آنها هم تغییرات زیادی کرده است. با این اوضاع جدید، کسبوکارها باید به‌دنبال مدل‌های جدیدی برای تعامل با مشتریان و مصرف‌کنندگان خود باشند.
در این شرایط جدید، استفاده از ظرفیت‌های دنیای مجازی برای خریدوفروش و تعامل با مشتریان، یکی از راهکارهای مهم برای ادامه حیات کسبوکارها است. ازجمله این راهکارها می‌توان به ایجاد و گسترش خدمات الکترونیکی و تجربهٔ خرید بدون تماس فیزیکی اشاره کرد.
نیاز و ضرورت فاصله‌گذاری اجتماعی باعث شتاب‌گرفتن روند تحولات در حوزهٔ تعامل با مشتری خواهد شد.
تأثیر کرونا بر منابع انسانی کسبوکارها
تقریبا همهٔ کسبوکارها در دنیا با اختلال بی‌سابقه‌ای در روند کارهای اجرایی روبه‌رو شده‌اند. همچنان که جوامع به‌دنبال راه‌هایی برای پیشبرد امور روزانه می‌گردند، کسبوکارها نیز به‌دنبال روش‌هایی هستند تا روند رسیدگی به وظایف و کارها را ادامه دهند.
نقش مدیریت منابع انسانی در ایجاد رویکرد جدید به نیروی کار
دراین‌بین، مدیران ارشد منابع انسانی نقش پررنگی دارند. آنها با طراحی فرایندهای جدید، امکان تغییر روند کار به دورکاری را فراهم می‌کنند. این دورکاری در کنار بازنگری در ارتباطات بین اعضای سازمان باعث حفظ فرایندهای کسب‌وکار می‌شود.
تجربه و تخصص مدیران ارشد منابع انسانی در طراحی فنون چابک و انعطاف‌پذیر برای مدیریت نیروی کار، باعث تداوم حیات کسبوکارها و در نگاه کلان، تداوم اقتصاد جوامع می‌شود. همچنین همکاری مؤثر بین شرکت‌های کوچک و بزرگ ضروری است.
نیروی کار، نهادها و سازمان‌ها همگی به برنامه‌های جدیدی نیاز دارند که نیازهای امروز و فردای آنها را در شرایط امروزی تأمین کند. دولت‌ها، شهروندان و نهادهای مردمی نقش مهمی در شکل‌گیری رویکرد‌های جدید در مدیریت نیروی کار دارند.
تأثیر کرونا بر امور اجرایی کسبوکارها
دنیا‌گیری کرونا تکان‌هایی اساسی به ساختار و روندهای اجرایی و عملیاتی شرکت‌ها (مانند بخش بازار و تأمین کالا) داده است. در پاسخ به بحران، رهبران و مدیران سازمان‌ها باید بر روش‌های تازه‌ای برای پیش‌بردن عملیات و کارهای اجرایی تأکید کنند. پیش‌شرط لازم برای سازگاری با شرایط جدید، هوشمندسازی کسب‌وکار است.
هوشمندکردن کسب‌وکار
یک کسب‌وکار هوشمند به‌جای تصمیم گیری از بالا به پایین، با توانمند‌کردن کارکنانش، ایجاد تیم‌های هدف‌محور و تجهیز این تیم‌ها به فناوری‌های لازم، انعطاف‌پذیری و چابکی ساختار را افزایش می‌دهد. بدین ترتیب روند کارها سرعت گرفته و بحران باعث از کارافتادن عملیات اجرایی نمی‌شود.
به‌طورکلی یک کسب‌وکار هوشمند، سیستمی پویا و مبتنی بر خودمدیریتی و توانایی بالا در سازگاری با شرایط است. تنظیم خودکار روندهای اجرایی بر مبنای تعامل انسان ـ ماشین، گام مهمی در هوشمندسازی کسبوکارها است.
علاوه بر این، مدیریت زنجیرهٔ تأمین کالا و خدمات بیش از هر زمان دیگری، مهم است. کسبوکارها باید به‌سرعت روش‌های جدیدی برای مقابله با بی‌نظمی‌های کنونی پیدا کنند؛ علاوه بر این، باید با افزایش انعطاف‌پذیری و مسئولیت پذیری خود، به‌دنبال راهی برای تغییر کاربری و تغییر شکل زنجیرهٔ تأمین کالا و خدمات در آینده باشند.
تأثیر کرونا بر مسائل مالی
در زمان شیوع کرونا، کسبوکارها با کاهش ناگهانی درآمدها مواجه شدند. بنابراین، رهبران سازمان‌ها باید در کنار تحلیل فرصت‌های پساکرونا، تلاش خود برای حفظ نقدینگی و کاهش هزینه‌ها را دوچندان می‌کردند. تداوم جریان نقدینگی به اقدامات امروز و فنون مالی آینده وابسته است.
مدیریت بحران در کنار دیدن فرصت‌های آینده
مهم‌ترین اقدام فوری در شرایط امروز، مواجهه با مسئلهٔ نقدینگی است. اما پس از آن، باید بر بهینه‌کردن هزینه‌ها و افزایش سود‌آوری تمرکز کرد تا زمینه‌ای برای سرمایه‌گذاری روی فرصت‌های آینده فراهم شود. مقابله با کاهش درآمدها و افزایش هزینه‌ها، نیازمند سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های نوین و افزایش بهره وری کارمندان است.
اقدام امروز کسبوکارها تأثیر مهمی بر بقای آنها، بازگشت به دوران رشد و بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی دارد.
تأثیر کرونا بر فناوری اطلاعات و ارتباطات
حتی پیش از شیوع کرونا هم بسیاری از شرکت‌های کوچک و بزرگ دنیا با چالش‌های تکنولوژی دست‌به‌گریبان بودند. اما شیوع کرونا منجر به تشدید مشکلات قبلی در کنار ایجاد چالش‌هایی جدید در این حوزه شد.
کشف ظرفیت‌های تازه حوزه IT
کسبوکارها در حال تجربهٔ استفادهٔ گسترده از فناوری برای مدیریت کسب‌وکار خود و تدوام عملکرد‌های شرکت هستند: تجربه‌ای که قبلا سابقه نداشته است. این افزایش حجم استفاده از فناوری‌های حوزه IT، فرصت بی‌سابقه‌ای برای رشد این بخش فراهم کرده است.
ازطرفی افراد فعال در این حوزه، در کنار کسبوکارها، باید روش‌های جدیدی برای مقابله با چالش‌ها و کشف ظرفیت‌های تازهٔ این فناوری‌ها برای منعطف‌کردن سازمان‌ها و رفع نیازها پیدا کنند.
بعد از پشت‌سر گذاشتن همه‌گیری کرونا، ضروری است که رهبران و مدیران سازمان‌ها، در کنار فعالان این حوزه، عملکرد این بخش در آن دوران را تحلیل و ارزیابی کنند؛ همچنین راهکارهای بلندمدت و پایداری برای مقابله با پیشامد‌های احتمالی آینده پیدا کنند.
جمع‌بندی
همه کسبوکارها، از کوچک‌ترین‌ها تا غول‌های بزرگ صنعتی، کم‌وبیش تحت‌تأثیر دنیا‌گیری کرونا قرار گرفته‌اند. برخی مقاوم‌تر هستند و بعضی دیگر به‌شدت دچار مشکل شده‌اند.
رفتار و نیازهای مشتریان در حال تغییر است. زنجیرهٔ جهانی تأمین کالا و مواد اولیه با اختلال جدی روبه‌رو شده است. هر بخش از اقتصاد جهان به شیوهٔ منحصربه‌فرد خود به این بحران واکنش نشان می‌دهد. کسبوکارها باید خودشان را با دنیای جدید وفق دهند، وگرنه محکوم به نابودی خواهند بود.