یکی از موضوعات مهم مطرح شده در دنیای امروزی، مدیریت دانش و مفهوم آن است؛ مفهومی که باعث بحث و مناظره های فراوانی میان صاحب نظران این حوزه شده است. در این مطلب به بررسی آنچه باید در مورد مدیریت دانش بدانید می‌پردازیم.
دانش چیست؟
تعاریف بسیار زیادی برای دانش ارائه شده است. نوناکا و تاکوچی دانش را اینگونه تعریف می‌کنند «دانش عبارت است از اعتقاد و باوری که منجر به افزایش توان بالقوه‌ی پدیده‌ها برای اقدامات و تصمیمات اثربخش می‌شود». سایر اندیشمندان حوزه مدیریت دانش مانند دانش نیز تعاریف متنوعی از این مفهوم ارائه کرده‌اند. دانش موضوعی چند لایه، پیچیده، پویا و انتزاعی است که در ذهن انسان نهفته است. دانش ترکیبی از تجربه، ارزش‌ها، اطلاعات محیطی، و بینش تخصصی است که چارچوبی برای ارزیابی و پیوند دادن تجربه‌ها و اطلاعات فراهم می‌سازد. دانش، ترکیبی از داده‌ها و اطلاعات است که به آن دیدگاه‌های تخصصی، مهارت‌ها و تجربیات افزوده می‌شود تا دارایی‌های ارزشمندی برای کمک به اتخاذ تصمیمات صحیح به دست آید.
آنچه باید در مورد مدیریت دانش بدانید
آکسفورد دانش را اینگونه تعریف می‌کند «حقایق، اطلاعات و مهارت‌هایی که از طریق تجربه یا آموزش به دست می‌آیند. درک نظری یا عملی یک موضوع». استاندارد ایزو 9001 تاکید دارد که دانش سازمانی، دانش ویژه خود سازمان بوده و معمولاً حاصل تجربه است. در واقع دانش سازمانی، اطلاعاتی است که در جهت تحقق اهداف سازمان بکار گرفته شده و به‌اشتراک گذاشته می‌شود. نظام‌نامه مدیریت دانش داستگاه‌های اجرای کشور نیز دانش را «مجموعه آموزه‌های فراگرفته و كسب شده در حين كار كه در فرايندهای كاری توليد و يا استفاده می‌شوند و ويژگی‌هايی همچون قابل استفاده بودن، به‌روز بودن، در راستای اهداف سازمان بودن و ايجاد ارزش افزوده را داشته باشد» تعریف می‌کند.
تاریخچه مدیریت دانش
مدیریت دانش مفهوم جدیدی در دنیای ما نیست.به طور کلی مدیریت دانش به فرآیند خلق دانش، ثبت دانش، سازمان‌دهی، اشتراک دانش و بکارگیری دانش در سراسر سازمان اشاره دارد. مدیریت دانش بیشتر حاصل کار تمدن های قدیمی بوده است تا نوآوری های اخیر. کسب و کارهای سازمان یافته قدیمی، به این دلیل دنبال مزیت رقابتی بوده اند که به آنها اجازه می داد تا حد امکان، به شکل کارآمدتری به مشتریان خدمت کنند و سودخود را به حداکثر برسانند، مجموعه ای از مشتریان وفادار داشته باشند و در صحنه رقابت باقی بمانند.
مروری بر روند تکامل مديريت دانش حاکی از آن است که مدیریت دانش در سراسر دوره‌ها به شکل های مختلفی وجود داشته است. از تصاویر حک شده در لوح های رسی گرفته تا انواع سیستم‌های فنی و تکنولوژیکی که امروزه انسان از آنها در راستای مدیریت دانش خود بهره می‌برد.در سال ۱۹۹۸ در سوند اصطلاحات سرمایه دانش و دارائی‌های غیر ملموس توسط سیوبی پیشنهاد شد. همچنين اسكانديا، ارنست و یانگ بر ویژگی های پایدار دانش تأئید کردند. به این معنا که اختراعات، عقاید، برنامه های کامپیوتری، حقوق انحصاری و غیره جزئی از سرمایه‌های دانشی هستند. در امریکا نیز اصطلاح مدیریت دانش به طور رسمی در فرهنگ واژگان در سال ۱۹۹۹ ثبت شد. مجله اینفورمیشن ویک مدیریت دانش را این گونه تعریف می کند: مفهوم مدیریت دانش این است که اطلاعات به دانشی کاربردی تبدیل شوند؛ به طوری که این دانش به آسانی در اختیار دیگران قرار گیرد و برای آنها قابل استفاده باشد.
مدیریت دانش به بهبود، همگام‌سازی فرآیندها کمک می‌کند. در گذشته سازمان ها قادر به ایجاد ارتباط سیستماتیک میان کارشناسان خود نبودند تا مشکلات سازمان را با اشتراک دانش مرتفع کرده و مشکلات تکراری سازمان‌ها در شعب مختلف را در سریع‌ترین زمان ممکن حل کنند. با مدیریت دانش، کارمندان می‌توانند از دانش موجود در سازمان استفاده کنند و از تکرار اشتباهات جلوگیری کنند. مدیریت دانش می‌تواند شکاف‌های موجود در ارتباطات را ترمیم کند؛ تکنیک‌ها و ابزارهای مدیریت دانش می‌توانند کارمندان، مشتریان، پایگاه‌های اطلاعاتی دانش، فرآیندها، عملیات و فناوری را به هم متصل کرده و نتایج باکیفیت را به ارمغان بیاورند.
مدیریت دانش به چه چیزی کمک می‌کند؟
مدیریت دانش‌پایه و اساس فرایندهای کاری و ارتباطات در داخل و خارج سازمان است. این امر به تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌ها کمک می‌کند و درعین‌حال تعادلی را در تفویض اختیار ایجاد می‌کند. تجزیه‌وتحلیل از طریق مدیریت دانش به شناسایی خلاها کمک کرده و به رفع آن در سطح سازمان کمک می‌کند. پیاده‌سازی مدیریت دانش می‌تواند بسیار از چالش‌های سازمانی از جمله دوباره کاری را برطرف کند. رویکردهای مدیریت دانش در صورت اجرای درست تاثیر بسیار زیادی بر عملکرد نوآوری در سازمان دارند.