غرق شدن در روزمرگی برای همه ما تا به حال پیش آمده به گونه ای که بدون تمرکز، صرفا رویدادها را دنبال کرده‌ایم و بدون توجه، نسبت به آنها واکنش نشان داده‌ایم، بی‌آنکه بدانیم دقیقا داریم چه می‌کنیم. همین حالت است که ما را با احساس ناخوشایند سردرگمی و شلوغی مواجه می‌کند. در این مطلب نحوه مدیریت هوشیاری را آموزش خواهیم داد.
فایده هشیاری و تمرکز بیشتر هنگام کارکردن چیست؟
هشیارترشدن و تمرکز بیشتر در هنگام کار یعنی هنگام بروز رویدادهای مختلف، قدمی به عقب برداریم و به‌جای واکنش نشان‌دادن کورکورانه، آنها را تحلیل کنیم. هشیاری یعنی زود واکنش نشان ندهیم و در عوض، تأمل کنیم و با درنظر‌گرفتن اوضاع عمل کنیم.
یکی از فواید هشیاری تمرکز بیشتر ما هنگام کارکردن است. این یعنی ما توجه کمتری به حواس‌پرتی‌ها داریم و بیشتر به کاری که مهم است توجه می‌کنیم. این هشیاری و تمرکز عملکرد شغلی ما را بهبود می‌بخشد.
یکی دیگر از فواید هشیاری تحلیل رویدادهایی است که در اطرافمان رخ می‌دهد. با این کار، می‌فهمیم که آیا رویداد موردنظر شایسته توجه ما هست یا خیر. بدین ترتیب، می‌توانیم از درگیرشدن در مسائلی که جز اتلاف وقتمان فایده دیگری ندارد بپرهیزیم.
حال چطور می‌توان در زمان کار هشیارتر بود؟ در ادامه، ۸ روش ساده را به شما نشان می‌دهیم.
۱. برنامه روزانه داشته باشید
یکی از دلایل اصلی حواس‌پرتی و ازدست‌دادن تمرکز نداشتن برنامه روزانه است. وقتی چنین برنامه‌ای در کار نیست، خیلی راحت در سیل رویدادها غرق می‌شویم. پیش‌شرط هشیاری و تمرکز هنگام کار داشتن برنامه‌ای روزانه و اراده برای تحقق آن است. حتی اگر به‌دلایلی نتوانید به همه اهداف آن برنامه برسید، همین که وقت گذاشته‌اید و درباره چیزهای مهم و غیرمهم تأمل کرده‌اید به‌معنای هشیارتربودن شما نسبت به دیگران است.
نیازی نیست این برنامه همراه با جزئیات فراوان باشد. همین که در پایان روز از خودتان بپرسید «فردا می‌خواهم به چه‌چیزی برسم؟» کفایت می‌کند. نکته مهم اینکه پاسخ این پرسش را جایی بنویسید که فردا و پیش از شروع کار، جلوی چشمتان باشد.
۲. روزتان را با تصور تحقق اهدافتان آغاز کنید
بخشی از هشیاری شما هنگام کار زمانی رقم می‌خورد که نسبت به تلاشی که برای تحقق اهدافتان انجام می‌دهید آگاه باشید و انرژی‌تان را صرف آن کنید. یکی از راه‌های رسیدن به این هشیاری تصور تحقق اهداف روزانه خودتان است. این کار بیشتر از چند دقیقه زمان نمی‌برد. به محیطی ساکت بروید. برنامه روزانه‌تان را ببینید. چشمتان را ببندید و تصور کنید در پایان امروز، به آن اهداف رسیده‌اید. تصور کنید با انجام آنها چه احساسی خواهید داشت. همین کار ساده به هشیاری و تمرکز بیشتر شما در طول روز منجر می‌شود.
۳. روزتان را با روالی همیشگی بیاغازید
درباره اهمیت چگونگی آغاز و پایان روزتان طبق روالی ثابت توصیه‌های بسیاری شده است. دلیلش نیز روشن است: وقتی شروع و پایان روزتان طبق روال باشد، بهتر می‌توانید به چیزهایی که طبق آن روال رخ نداده پی ببرید. هشیاری بیشتر هنگام کارکردن زمانی محقق می‌شود که شما از وضع خودتان و دیگران آگاه باشید. با داشتن روالی روزانه برای انجام کارها، خودتان را در وضعیت خودآگاهی قرار می‌دهید. می‌فهمید درون و اطرافتان چه اتفاقاتی در حال رخ‌دادن است. داشتن روالی ثابت برای شروع روز نشانتان می‌دهد چه احساسی دارید. این کار باعث شناسایی احساسات نامعمول مانند خستگی و استرس می‌شود.
برای مثال، شما همیشه صبح را با ورزش شروع می‌کنید. روزی متوجه می‌شوید امروز نمی‌توانید آن‌طور که در روزهای قبل تمرین می‌کرده‌اید حرکات را انجام دهید. حال می‌توانید از خودتان بپرسید آیا خسته‌اید، آیا استرسی دارید، آیا چیزی هست که تمرکزتان را به هم می‌زند و مثل مزاحمی درونی مانع از تمرین همیشگی شما می‌شود. با طرح چنین پرسش‌هایی، وضع جسمی و روانی‌تان را بیشتر می‌شناسید و می‌توانید سریع‌تر مشکل را شناسایی و برطرف کنید.
۴. هم‌زمان چند کار را انجام ندهید
وقتی چند کار را هم‌زمان انجام می‌دهیم، آنها را واقعا هم‌زمان انجام نمی‌دهیم؛ بلکه مغز ما به‌سرعت تمرکز را از یک کار به کار دیگر انتقال می‌دهد. این شیوه به‌شدت غیرمؤثر است و به‌سرعت باعث تحلیل‌رفتن انرژی و کاهش توانایی تمرکز طولانی‌مدت و نیز کاهش اراده‌مان می‌شود.
در چندوظیفگی ما درکمان از زمان حال را از دست می‌دهیم. وقتی تلاش می‌کنیم روی چند کار تمرکز کنیم، به‌احتمال زیاد جزئیات هر کار را فراموش می‌کنیم و اشتباه می‌کنیم. به‌جای چنین شیوه‌ای، یک کار را انتخاب و آن را تا آخر پیش ببرید. برای مثال، چند صفحه متفاوت روی رایانه خود باز نکنید. فقط روی همانی که قرار است کار کنید تمرکز کنید. بعد از تمام‌شدن کار اول، کمی استراحت کنید یا حتی جا‌به‌جا شوید و سپس کار بعدی را شروع کنید.
با انجام پشت‌سرهم کارها به‌جای انجام هم‌زمان آنها، به‌تدریج هشیاری و قدرت تمرکزتان افزایش می‌یابد.
۵. عوامل حواس‌پرتی را حذف کنید
اگر می‌خواهید به هشیاری و تمرکز بیشتری هنگام کار برسید، باید حتما عواملی را که موجب مزاحمت و حواس‌پرتی‌تان می‌شوند حذف یا دست‌کم کاهش دهید. برای مثال، باید زنگ‌های هشدار پیام‌ها و ایمیل‌هایتان را هنگام کار غیرفعال کنید و فقط وقتی به‌سراغ آنها بروید که واقعا قصد بررسی آنها را داشته باشید.
شاید بهانه بیاورید که با این کار، پیام‌های ضروری را از دست می‌دهید. خب، باید بفهمید که وقتی پیامی فوریت داشته باشد، حتما به‌شیوه‌‌ای به شما خواهد رسید که نتوانید آن را نادیده بگیرید. برای مثال، اگر خدای‌ناکرده خانه‌تان آتش بگیرد، کسی برای شما ایمیل نخواهد زد! بلکه با شما تماس خواهد گرفت. اگر همکارتان کاری بسیار فوری داشته باشد، به‌جای پیام‌فرستادن در شبکه‌های اجتماعی، به سراغتان خواهد آمد. بنابراین ایمیل‌ها و پیام‌ها آن‌قدر هم فوری نیستند که بخواهید مدام آنها را بررسی کنید.
۶. روزانه ساعتی را با خود خلوت کنید
دنیای امروز دنیای شلوغی است. حتی زمانی‌که کار نمی‌کنید، با انواع و اقسام تبلیغات یا اخبار بمباران می‌شوید. همه آنها یک هدف دارند: جلب توجه شما!
با این‌همه شلوغی، یافتن مکان و زمانی برای سکوت و آرامش دشوار اما امکان‌پذیر است. اگر می‌خواهید هشیارتر و متمرکزتر بمانید، به چنین زمان‌هایی نیاز دارید. ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از روزتان را در محیطی آرام و ساکت بگذرانید. اگر این محیط طبیعی هم باشد که چه‌بهتر. این کار ذهنتان را آرام می‌کند و به شما امکان می‌دهد از رویدادهای اطراف و احساسات خود درک بهتری بیابید و نگاهتان نسبت به زندگی را بهبود ببخشید.
۷. گوش فرادهید
خیلی‌ها حرف را می‌شوند، نه برای آنکه طرف مقابل را درک کنند، بلکه برای آنکه پاسخش را بدهند یا قضاوتش کنند. این کار نه به‌نفع شماست و نه به‌نفع دیگران. دست از این کار بکشید. وقتی می‌گوییم گوش دهید، یعنی واقعا گوش بدهید.
وقتی دست از قضاوت‌کردن بکشید، خیلی زود توانایی درک دیدگاه دیگران را به دست می‌آورید. شاید شما با آن دیدگاه موافق نباشید، هیچ عیبی ندارد. قرار نیست همیشه همگان با دیدگاه ما موافقت کنند یا آن را بپذیرند. شما نیز تعهدی مبنی بر پذیرش همه دیدگاه‌ها ندارید. وقتی گوش فرادهید، می‌توانید بهتر درک کنید که دیگری چگونه فکر می‌کند. حال، بهتر می‌توانید با او ارتباط برقرار کنید.
گرچه کسب این توانایی دشوار است، وقتی آن را کسب کنیم هشیاری‌مان نسبت به خودمان و دیگران افزایش می‌یابد و تصمیمات بهتری خواهیم گرفت.
۸. مدیتیشن کنید
صرف زمانی از روز به تمرینات مدیتیشن شما را هشیارتر و متمرکزتر می‌کند. این مسئله به‌خاطر ماهیت مدیتیشن است. در واقع، مدیتیشن تمریناتی برای آرام‌کردن ذهن است. این تمرینات قرار نیست وقت زیادی از شما بگیرند. چه‌بسا با ۱۰ دقیقه تمرین روزانه بتوانید به هشیاری کافی برسید. اینکه نوع و زمان تمرینات چطور باشند بستگی به خودتان دارد. مهم انجام‌دادن آن است؛ اینکه حداقل برای چند دقیقه دست از افکار متفاوت بردارید و با آرامش نفس بکشید.
جمع‌بندی
خیلی سخت است که در دنیای شلوغ و همیشه‌فعال امروز متمرکز باشیم. منتها اگر به‌دنبال کاهش استرس و خستگی حین کارکردن هستید، انجام شیوه‌هایی که در این مقاله معرفی شدند، برای انجام بهتر وظایف شغلی، شما را هشیارتر و متمرکزتر می‌کند.