کارآموزی جزء مهم‌ترین دوره‌های زندگی جوانان و دانشجویان می باشد که جوانان با شرکت در دوره‌های کارآموزی می‌توانند دانشی را که در دوران تحصیل کسب کرده‌اند، در عمل به کار گرفته و با جزئیات مشاغل مرتبط با رشته تحصیلی‌شان آشنا شوند. در این مقاله به شما کارآموزی و نحوه مدیریت آن جهت موفقیت را آموزش خواهیم داد.
کارآموزی چیست؟
کارآموزی یا کارورزی دوره‌ای کوتاه است که معمولا دانش‌آموزان، دانشجویان و افراد تازه‌کار در آن شرکت می‌کنند. در دوره کارآموزی، وارد محیط کاری کوچک یا بزرگی می‌شوید و در پروژه‌ها و نشست‌ها شرکت می‌کنید. بنابراین با جزئیات کارهای مختلف آشنا و از مهارت‌ها و تجربیات افراد حرفه‌ای بهره‌مند می‌شوید.
در این دوره فرصت دارید تا با شرکت‌کردن در پروژه‌های کوچک و استفاده از راهنمایی کارفرما یا سرپرست دوره، به‌تدریج با چم‌وخم کارها آشنا شوید و مهارت‌های نظری آموخته‌شده را در عمل به کار بگیرید.
دوره کارآموزی معمولا چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد. در این مدت شما با نشان‌دادن توانایی و اشتیاق خود می‌توانید احتمال کسب فرصت‌های شغلی در انتهای دوره را افزایش دهید.
مزایای کارآموزی برای جوانان چیست؟
در این دوره فرصت پیدا می‌کنید از نزدیک محیط کار مرتبط با رشته تحصیلی خود را ببینید. این فرصتی عالی برای شماست تا دانش نظری را به مهارت عملی تبدیل کنید. علاوه بر این، با افراد جدید در حوزه کاری موردعلاقه خود آشنا می‌شوید و شبکه‌سازی کاری انجام می‌دهید. این افراد می‌توانند در آینده نزدیک به شما کمک کنند شغل پیدا کنید.
یکی دیگر از مزایای نه‌چندان آشکار کارآموزی، فهم این نکته است که چه کاری برای شما مناسب است و چه کاری نامناسب. صرف چند هفته یا چند ماه وقت برای فهمیدن این موضوع از این جهت اهمیت دارد که اگر کار موردپسند یا مناسب شما نباشد، می‌توانید به‌راحتی از آن خارج شوید چراکه در دوره کارآموزی تعهدی به ادامه کار ندارید.
فایده دیگر کارآموزی این است که می‌توانید تجربیات کسب‌شده در این دوره را در رزومه خود بیاورید. کارفرمایان و مسئولان بخش استخدام با مشاهده رزومه شما می‌فهمند که علاوه بر تحصیل، کارآموزی هم کرده‌اید. این شانس شما را برای انتخاب‌شدن بیشتر می‌کند. برخی از سازمان‌ها از این دوره برای جذب نیروهای جدید استفاده می‌کنند. بنابراین کارآموزی گاهی می‌تواند فرصتی برای کسب شغل مدنظرتان باشد.
انواع کارآموزی
۱. کارآموزی با حقوق
شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ اغلب در دوره کارآموزی خود، به کارورزان حقوق می‌دهند. این پرداخت حقوق گاهی به‌خاطر رعایت این اصل است که فرد هرچند به‌مدت محدود اما به‌هرحال مشغول کار است، گاهی هم بابت نگرانی از وجهه‌ای است که این سازمان‌ها در صورت جذب نیروی رایگان در جامعه پیدا خواهند کرد. به هر دلیلی که باشد، این کارآموزی‌های با حقوق جذابیت زیادی برای نیروهای جوان دارند.
۲. کارآموزی بدون حقوق
بسیاری از شرکت‌های کوچک‌تر توان پرداخت حقوق به کارآموزان خود را ندارند. در عوض سعی می‌کنند با غنی‌کردن محیط یادگیری و ایجاد فرصت‌های مهارت‌افزایی این کمبود را جبران کنند. مزیت این نوع کارآموزی توجه بیشتر به یادگیری، کار کمتر و عدم نگرانی و استرس بابت انجام کار است.
۳. کارآموزی در سازمان‌های مردم‌نهاد
سازمان‌های مردم‌نهاد که به‌اختصار «سمن» نامیده می‌شوند، درآمد و سهام‌دار ندارند. بنابراین کارآموزی در این نهادها نیز معمولا بدون حقوق است. به عبارت دیگر، کارآموزی در این نهادها نوعی فعالیت داوطلبانه به شمار می‌رود. بااین‌حال افزودن سابقه این فعالیت‌ها به روزمه‌تان پیش از ورود به عرصه خصوصی بسیار خوب است. گاهی هم افراد به‌خاطر دغدغه‌های خود تا پایان عمر به فعالیت‌های داوطلبانه ادامه می‌دهند.
۴. کارآموزی دانشگاه
بسیاری از دانشگاه‌ها شرایط کارآموزی را برای دانشجویان رشته‌های مختلف فراهم می‌کنند به‌خصوص در سال‌های پایانی تحصیل. این دوره‌ها که اغلب با همکاری شرکت‌ها و نهاد‌های مختلف برگزار می‌شوند، گاهی اجباری و بخشی از برنامه درسی رشته‌اند و گاهی نیز این اختیاری هستند. درهرحال فرصتی عالی در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند تا با مشاغل مرتبط با رشته خود بیشتر آشنا شوند.
۵. دوره‌های کوتاه آشنایی با مشاغل (Externship)
نوعی کارآموزی کوتاه‌تر از حالت معمول است که در آن دانش‌آموزان یا دانشجویان با شغل مدنظر آشنا می‌شوند. این دوره بیشتر برای نشان‌دادن زیروبم‌های شغل به افراد است. دانش‌آموزان یا دانشجویان در طول این دوره با جزئیات شغل و روند انجام کارها آشنا می‌شوند و می‌توانند با افراد حرفه‌ای آن حوزه نیز ارتباط برقرار کنند.
چطور دوره‌های کارآموزی را پیدا کنیم؟
۱. جست‌وجوی اینترنتی
بسیاری از سایت‌های کاریابی اطلاعیه دوره‌های کارآموزی را نیز منتشر می‌کنند. البته ابتدا باید بدانید که در چه حوزه‌هایی قصد کارآموزی دارید. با تعیین فیلترهای مناسب، می‌توانید به جست‌وجو در این سایت‌ها مشغول شوید. علاوه بر این، شبکه‌های اجتماعی نیز این روزها به ابزار شرکت‌ها و سازمان‌ها برای اطلاع‌رسانی تبدیل شده‌اند. با دنبال‌کردن هشتگ‌ها و حساب کاربری سازمان‌های موردعلاقه خود، منتظر فرصت مناسب باشید.
شبکه حرفه‌ای لینکدین نیز یکی دیگر محیط‌های مناسب برای یافتن دوره‌های کارآموزی است. داشتن یک حساب کاربری در این شبکه به شما امکان می‌دهد که از جدید‌ترین اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با کارآموزی باخبر شوید.
۲. از مدرسه یا دانشگاه محل تحصیل پرسوجو کنید
چه دانش‌آموز هنرستان باشید و چه دانشجوی دانشگاه، محل تحصیل شما در صورت وجود فرصت‌های کارآموزی، آنها را در اختیارتان قرار می‌دهد. می‌توانید از معلمان و استادان خود در این زمینه پرسوجو کنید. همیشه به پوسترها، اطلاعیه‌ها و بخشنامه‌های نصب‌شده روی تابلوی اعلانات توجه کنید.
۳. به سایت شرکت یا سازمان مدنظرتان سر بزنید
تا نپرسید، مطمئن نمی‌شوید که شرکت مدنظرتان دوره کارآموزی دارد یا نه. پس اشکالی ندارد که هرازگاهی به سایت شرکت مدنظرتان سری بزنید و از جدید‌ترین اطلاعیه‌ها باخبر شوید. حتی می‌توانید ایمیلی به آنها بزنید و از ایشان در این باره بپرسید. شاید آنها نام شما را در فهرست دوره‌های آتی ثبت کنند.
راز گذراندن موفقیت‌آمیز دوره کارآموزی چیست؟
۱. درباره سازمان اطلاعات کسب کنید
هنگام کارورزی، فقط به حوزه خودتان محدود نشوید. سعی کنید درباره کل سازمان و بخش‌های مختلف اطلاعات کسب کنید. با طرح پرسش‌های زیر می‌توانید این کار را انجام دهید:
فرهنگ سازمانی این شرکت چه اجزایی دارد؟
ارتباطات بخش‌های گوناگون چگونه است؟
هر بخش چه وظایفی را بر عهده دارد؟
ویژگی‌های کارکنان نمونه از نظر این سازمان چیست؟
۲. به فرهنگ غیررسمی محیط کار خو بگیرید
هر محیط کاری، فارغ از ضوابط و قواعد رسمی، فرهنگی غیررسمی هم دارد. نحوه ارتباط کارکنان با یکدیگر، کلمات و عبارات اختصاری که به کار می‌برند، نوع پوشش و صحبت‌هایی که در زمان‌های استراحت ردوبدل می‌شوند همگی نشانه‌هایی از فرهنگ غیررسمی حاکم بر محیط کارند. با این فرهنگ آشنا شوید تا هم بتوانید بهتر وظایفتان را انجام دهید و هم در آینده درباره سازگاری آن با روحیات خود تصمیم بگیرید.
۳. آنچه را می‌آموزید و انجام می‌دهید ثبت کنید
حتما هنگام کارآموزی آنچه را می‌آموزید و انجام می‌دهید ثبت کنید. حتی کوچک‌ترین چیزها می‌تواند رزومه شما را پربارتر جلوه دهد. مثلا مشخص کنید که در دوره کارآموزی دقیقا چه کارهایی انجام داده‌اید و چه مهارت‌های جدیدی آموخته‌اید. به یاد داشته باشید هدف اصلی کارآموزی آموختن و کسب تجربه است. بنابراین اگر چیزی برای شما نامفهوم است، حتما درباره‌اش سؤال کنید.
۴. از دیگران بخواهید به شما بازخورد بدهند
گاهی اوقات سایر کارکنان فراموش می‌کنند شما کارآموزید. پس هنگام همکاری با آنها و پس از تمام‌شدن کار، از آنها بخواهید نظرشان را بگویند. این نظرات به شما کمک می‌کنند با خطاهای رایج آشنا شوید و در هنگام ورود به بازار کار باتجربه‌تر باشید.
۵. اشتیاق خود را نشان دهید
هنگام کارآموزی ممکن است کارهای خسته‌کننده و تکراری به شما سپرده شوند. این کارها را انجام دهید و مشتاق آموختن و کارهای بیشتر باشید. می‌توانید از سرپرست یا مدیرتان بخواهید به شما امکان شرکت در جلسه‌ها یا نظارت بر پروژه‌های مهم را بدهد.
۶. دنبال شبکه‌سازی باشید
در دوره کارآموزی، با سایر کارکنان و مدیران سازمان ارتباط ایجاد کنید. سعی کنید در نشست‌ها و برنامه‌های رسمی و غیررسمی سازمان شرکت و با آنها گفت‌و‌گو کنید. شما در ابتدای راه هستید و هرچه شبکه بزرگ‌تری از ارتباطات حرفه‌ای ایجاد کنید، در آینده فرصت‌های بیشتری کسب خواهید کرد.
سؤالات رایج
۱. کارآموزی چیست و کارآموز چه کاری انجام می‌دهد؟
کارآموزی دوره‌ای کوتاه است که اغلب جوانان در آن شرکت می‌کنند تا با محیط کار آشنا شوند و تجربه کسب کنند. جوانان در این دوره با مهارت‌های عملی انجام کار آشنا می‌شوند و به پیشبرد برخی پروژه‌ها کمک می‌کنند.
۲. کارآموزی چه مدت طول می‌کشد؟
کارآموزی بسته به نوعش ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد. طول برخی دوره‌های کارآموزی نیز بر اساس ساعت‌های گذرانده‌شده در محیط کار محاسبه میشود.
۳. کارآموزی چند نوع است؟
کارآموزی به ۵ دسته تقسیم میشود:
با حقوق؛
بدون حقوق؛
کارآموزی در سازمان‌های مردم‌نهاد؛
کارآموزی دانشگاه؛
آشنایی با مشاغل.
۴. برای شروع کارآموزی چه کنیم؟
برای یافتن کارآموزی مناسب و شروع آن باید به سایت‌های کاریابی، سایت سازمان‌ها و شرکت‌ها سر بزنید. همچنین می‌توانید با بررسی حساب‌های کاربری شرکت‌ها و نهادها در شبکه‌های اجتماعی، از اطلاعیه‌های کارآموزی باخبر شوید. اگر دانشجو هستید، از استادان خود در این زمینه کمک بخواهید.
۵. برای گذراندن موفقیت‌آمیز دوره کارآموزی چه کنیم؟
در دوره کارآموزی فعال و مشتاق یادگیری باشید. سؤال بپرسید و سعی کنید شبکه کاری از کارکنان حرفه‌ای و مدیران ایجاد کنید.