مرزگذاری در تمام جنبه‌های زندگی از جمله در مدیریت مالی هر فرد امرس بسیار مهم است زیرا مرزگذاری در امور مالی هم از پول شما محفاظت می‌کند و هم حافظ روابط و سلامت ذهنتان هست.
مرزگذاری چیست و چرا مهم است؟
مرزگذاری یعنی محدودیت‌هایی که برای خودمان تعیین می‌کنیم و انواع متفاوتی مرزگذاری، از جمله احساسی و فیزیکی، داریم. البته مرزگذاری مهم دیگری هم در زندگی وجود دارد که مرزگذاری در امور مالی است. این نوع مرزگذاری گاهی اوقات برای خودتان و در مواقع دیگر بین شما و دیگران انجام می‌شود.
البته ممکن است افراد تصور غلطی از مرزها و مرزگذاری داشته باشند. الیزابت ارن‌شاو، روان‌شناس، در این باره می‌گوید: «مرزها زمانی به وجود می‌آیند که به آنها نیاز داشته باشید و در عین حال بتوانید درباره آنها با دیگران صحبت کنید. مثلا اینکه آیا رفتاری را مناسب می‌دانید یا خیر یا اینکه چه واکنشی به رفتارهای دیگران نشان می‌دهید. همه ما خط‌قرمزهایی در زندگی داریم که مرزهایمان را نشان می‌دهند و بارها هم شاهد نقض‌شدن این مرزها بوده‌ایم. البته باید گفت که بیشتر مردم قصد نقض مرزهایمان را ندارند، فقط از آن محدودیت‌هایی که قائل شده‌ایم به‌اندازه کافی مطلع نیستند. در واقع این ما هستیم که به‌درستی از مرزها و محدودیت‌هایی که به آنها نیاز داریم با اطرافیان خود صحبت نمی‌کنیم.»
این مشکل بیشتر مواقع در خصوص مسائل مالی رخ می‌دهد. مثلا ممکن است وقتی با دوستانتان برای صرف شام به رستوران رفته‌اید، مجبور شوید بیشتر از توقعتان هزینه کنید یا به دیگران اجازه دهید بارها از شما پول قرض بگیرند یا در خصوص هزینه‌های تجربه‌ای گروهی (مثل سفر) از قبل محاسبات اشتباه یا متفاوتی انجام داده باشید.
تمام این موارد مرزگذاری‌های مالی‌تان را نقض می‌کنند. بنابراین برای اینکه بتوانید درک صحیحی از شرایط مالی‌تان داشته باشید و دیگران هم به آن اهمیت بدهند، باید در امور مالی‌تان مرزگذاری مناسبی انجام دهید.
چه وقت و چگونه برای امور مالی خود مرز تعیین کنیم؟
در گذشته، حتی تا همین ۲۰ سال پیش، صحبت‌کردن درباره پول تابو بود و رفتاری نامناسب محسوب می‌شد. اما این روزها مردم به‌دلیل نگرانی‌های مالی خود، تمایل بیشتری به صحبت درباره پول دارند. به همین دلیل احتمالا گفت‌وگوی صادقانه در خصوص مرزگذاری در امور مالی آسان‌تر شده است. بااین‌حال اگر می‌خواهید بدانید امور مالی‌تان را چگونه مرزگذاری کنید، به نکات زیر توجه کنید.
۱. اهداف مالی واضحی تعیین کنید
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای تعیین مرزهای سالم مالی تعیین هدف است. ابتدا باید به نیازهای خاص خودتان توجه کنید تا مرزگذاری برایتان سخت نشود. اگر دلیل کافی برای خود مشخص نکنید، ممکن است انگیزه کافی برای مرزگذاری مالی نداشته باشید. مثلا اگر پس‌انداز پول در سال جاری اولویت مالی‌تان باشد، مرزگذاری مالی را بسیار آسان‌تر انجام خواهید داد و در مخارج و هزینه‌هایتان صرفه‌جویی خواهید کرد.
بعضی از این اهداف مالی پرداخت حق بیمه عمر، بیمه سلامت، اقساط خانه یا بدهی‌هایتان هستند. علاوه‌بر این، برای خود اهداف مالی کوتاه‌‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تعیین کنید تا با برداشتن گام‌های کوچک به اهداف بزرگ مالی‌تان دست پیدا کنید.
۲. پولتان را بودجه‌بندی کنید و آن را با دیگران هم در میان بگذارید
صرف‌نظر از اهداف مالی‌تان، باید برای پول و منابع مالی خود بودجه‌بندی مناسبی داشته باشید. مثلا با توجه به پولی که دارید، کجا می‌توانید بروید و چه خریدهایی می‌توانید بکنید. این کار باعث می‌شود تا روی رفتار مالی‌تان تسلط و در امور مالی‌تان مرزگذاری سالمی داشته باشید.
در ضمن این مرزبندی‌ها را با افرادی که در ارتباطید، مطرح کنید. مثلا اگر قرار است با دوستانتان بیرون از خانه شام بخورید، پیش از قرار ملاقات به آنها بگویید تا چقدر می‌توانید هزینه کنید. این‌طوری دوستانتان یا رستوران گرانقیمتی انتخاب نمی‌کنند یا اگر چنین کردند، از شما توقع پرداخت صورتحساب بیش از توان مالی‌تان را نخواهند داشت.
البته یادتان باشد این نوع مرزگذاری در هزینه‌هایتان مربوط به خودتان است و نمی‌توانید اطرافیانتان را با مرزبندی خودتان هماهنگ کنید. در واقع مرزگذاری برای کارهایی است که در موقعیت‌‌های خاص انجام می‌دهید. مانند هزینه‌ای که می‌خواهید به سفری گروهی یا خرید هدیه برای شخصی اختصاص دهید. شما نمی‌توانید رفتار دیگران را کنترل کنید و فقط اختیار رفتار خودتان در خصوص امور مالی‌تان را دارید.
۳. اهداف مالی خود را اولویت‌بندی کنید
موقع مرزگذاری در امور مالی، اولویت‌های مهم را در نظر بگیرید. ابتدا اهداف مالی‌تان را مشخص کنید، سپس بر اساس آنها منابع مالی‌تان را مرزبندی کنید.
۴. برای رویدادهای خانوادگی‌تان مرزگذاری مالی سالمی داشته باشید
بیشتر افراد موقع رویدادهای مختلف خانوادگی، بیش از حد هزینه می‌کنند. یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از این افراط تعیین مرز مناسب برای امور مالی‌تان است. مثلا خرید هدیه برای سال نو و تولد‌ها ممکن است برایتان خیلی هزینه‌بر باشد. وقتی خانواده پرجمعیتی داشته باشید، وضعیت بدتر هم می‌شود.
همراه خانواده به تعطیلات رفتن هم ممکن است پرهزینه باشد. بنابراین پیش از رویارویی با رویدادهای خانوادگی حتما در امور مالی‌تان مرزگذاری مناسبی کنید و به آن پایبند باشید.
۵. کمک‌های غیرمالی ارائه دهید
اگر نمی‌توانید یا نمی‌خواهید از منابع مالی‌تان به دیگران کمک کنید، بدین معنا نیست که توانایی کمک غیرمالی و معنوی هم ندارید. می‌توانید خانواده و دوستان یا افرادی را که برایتان مهم هستند با روش‌های معنوی حمایت کنید. مثلا می‌توانید به‌جای قرض‌دادن به دوستی که بیکار است، به او برای پیداکردن کار مناسب کمک کنید.
۶. هنگام مرزگذاری در امور مالی‌تان، به مقاومت دیگران اهمیت ندهید
وقتی تصمیم می‌گیرید به اهداف خودتان توجه و مرزگذاری مالی مناسبی کنید، ممکن است با مقاومت اطرافیانتان مواجه شوید. دیگران ممکن است از اینکه پولی به آنها قرض نمی‌دهید یا با آنها به رستوران‌های گرانقیمت نمی‌روید یا از آنها آن‌گونه که توقع دارند، حمایت مالی نمی‌کنید، ناراحت شوند. به این مسائل توجه نکنید و به اهداف مالی خودتان برسید.
۷. احساس گناه نکنید
همان طور که گفتیم، وقتی برای خود مرزگذاری مالی می‌کنید، ممکن است دیگران را از خود برنجانید. حتی ممکن است خانواده یا دوستانتان از شما حمایت نکنند و موافق این مرزگذاری‌هایتان نباشند. به همین خاطر احتمال دارد که احساس گناه کنید.
در این مواقع به یاد داشته باشید که شما در حال مراقبت از امور مالی و سلامت ذهنتان هستید و دلیلی برای احساس گناه وجود ندارد.
۸. مرزگذاری‌های مالی دیگران را هم درک کنید
مرزگذاری‌های مالی دیگران هم مانند مدیریت هزینه‌ها و مرزگذاری‌های مالی خودتان مهم‌اند، پس به آنها هم احترام بگذارید. هر کسی حق دارد منابع مالی خود را به بهترین شکل حفظ کند. بنابراین همان طور که خودتان در هزینه‌هایتان اولویت‌بندی دارید، به اولویت‌بندی مالی دیگران هم اهمیت بدهید.
کلام آخر
تعیین مرز در روابطمان با دیگران روشی عالی است تا از روابط نادرست بین‌فردی پیشگیری کنیم. همین مسئله در خصوص مرزگذاری مالی هم صدق می‌کند و این روش کمک می‌کند اهداف مالی خود را بهبود ببخشید و ارتباطی قوی‌تر با اطرافیانتان برقرار کنید. در ضمن مرزگذاری چه مالی و چه غیرمالی در ابتدا سخت و دلهره‌آور است، اما هرچه بیشتر این کار را انجام دهید، عملکردتان بهتر خواهد شد.